Wat is meer waard: het hoofd of de handen? Competenties als vakmanschap en medemenselijkheid óf organiseren, analyseren en leiding geven? Als je kijkt naar het huidige beloningsstelsel zou je zeggen het tweede. Mensen die hun hoofd inzetten om geld te verdienen, zitten meestal hoger in organisaties en ontvangen een hoger salaris. Maar is dat onderscheid eigenlijk wel terecht? En waarom verwachten we van ‘handmensen’ dat ze daarnaast ook kunnen analyseren en rapporteren? Terwijl we niet van bestuurders vragen om eens een spelmiddag met ouderen te doen of een kastje in elkaar te timmeren.
Via mijn opdracht bij Tilburg University kwam ik in contact met Jorus Rompa, een collega van het Wetenschapsknooppunt. We raakten in gesprek over onder meer dit onderwerp. Jorus vertelde over een bijeenkomst die hij bijwoonde. Het samenzijn werd onderbroken door een monteur die op het dak een lekkage moest dichten. De aanwezigen vonden dat maar lastig. Maar waarom eigenlijk? Want boven hen op het dak stond iemand er in de stromende regen voor te zorgen dat zij droog bleven. Dat is geen last maar een zegen.
Als dyslectische jongen paste Jorus zelf maar moeilijk in het bestaande onderwijsregime. We kwalificeren taal en rekenen nou eenmaal hoger dan presenteren en nadenken. Gek eigenlijk, gezien de aandacht voor 21st century skills. Het lukte hem om van zijn ‘probleem’ een pluspunt te maken; met zijn enthousiasme en andere manier van denken weet hij ogen te openen en discussies aan te wakkeren. Het is inspirerend. Het doet me beseffen hoe gelukkig ik me mag prijzen dat ik met mijn voorliefde voor letters en grote nieuwsgierigheid makkelijk gedij in een schools regime. Want dat is helemaal niet vanzelfsprekend.
Even terug naar de eerste vraag: waarom krijgt een zorgmedewerker minder betaald dan een zorgmanager? Waarom is de tijd van de één kostbaarder dan de ander? Volgens mij is het gestoeld op een eeuwenoud principe van macht en ongelijkheid. De (ontwikkelde) rijkelui deden het denkwerk, anderen de rest, in dienst van hen. Terwijl hiërarchische modellen langzaamaan afbrokkelen blijft dit verschil evident. Het is niet zomaar op te heffen. Gelijkheid is een utopie. Maar wat we wél kunnen doen is gelijkwaardigheid nastreven. Dus elkaar aanzien voor vol en waarderen voor wat we kunnen. Doe je mee?